fluweelboletensleutel


In de gedrukte versie in Coolia 50(1). 2007 staat een fout in lid 13 van deze sleutel met betrekking tot de Q waarde van de sporen. Dat is hier verbeterd.
1. Parasitair groeiend op de Aardappelbovist	Kostgangerboleet, *Pseudoboletus parasiticus*
1. Niet parasitair groeiend	2.
2. Hoed kleverig bij vocht, glad bij droogte	Kastanjeboleet, Xerocomus badius
2. Hoed droog en viltig	3.
3. Onderzijde van de hoed met plaatjesachtige structuren, die vaak anastomoseren	Goudplaatzwam, Xerocomus pelletieri
3. Onderzijde van hoed met buisjes	4.
4. Steel vaak, maar niet altijd met ribben en lijsten, die soms in een (incompleet) grof netwerk samenkomen; hoedhuid met fijne geïncrusteerde hyfen, waarvan het pigment oplost in een zwakke KOH oplossing; hoed lang een aaneengesloten fijn viltig laagje, dat pas laat openbarst in fijne aangedrukte schubjes; vlees en poriën nooit snel en sterk blauw verkleurend	5.
4. Steel nooit met ribben en lijsten die een schijnbaar netwerk vormen; hoed vaak sterk openbarstend; hoedhuid met incrustaties die niet oplossen in KOH; vlees meestal snel of langzaam blauw wordend in hoed en of steel, zelden helemaal niet verkleurend	8.
5. Hoed en steel tamelijk bleek okergeel tot okerbruin; poriën klein (<0.5 mm) en bleek, bruin wordend bij druk; steel nooit met een netwerk van wijd uitstaande ribben; sporen relatief klein en breed, Q 1.7- 2.3, vrijwel kleurloos en met slechts een zwak deukje boven de apiculus	Fijnschubbige fluweelboleet, Xerocomus moravicus
5. Hoed anders van kleur, variërend van geelbruin tot roodbruin of groene of olijf tinten, zelden helder geel zonder oker inslag; poriën groter en gele tot heldergeel; steel vaak met ribben en lijsten; sporen groter en geel tot geelbruin in water met een iets geprononceerder deukje boven de apiculus	6.
6. Vlees van de hoed en steel wittig; basaal mycelium geelachtig	Bruine fluweelboleet, Xerocomus ferrugineus
6. Vlees van hoed en steel bleek tot intens geel; basaal mycelium wit of helder goudgeel	7.
7. Basaal mycelium helder goudgeel; sporen relatief kort, Q-waarde gemiddeld kleiner dan 2.3 (niet bekend uit Nederland)	Xerocomus chrysonemus, niet uit Nederland bekend
. Basaal mycelium wit; sporen langwerpiger, Q waarde groter dan 2.3	Gewone fluweelboleet, Xerocomus subtomentosus
8. Sporen duidelijk afgeknot aan de top	9.
8. Sporen niet afgeknot aan de top	10.
.9. Hoed (en vaak ook steel) zonder rode tinten; sporen glad	Sombere fluweelboleet, Xerocomus porosporus
9. Hoed en steel rood; sporen fijn gestreept	Noordelijke fluweelboleet, Xerocomus fennicus
10. Vlees en poriën niet of zwak blauw verkleurend (langer dan drie minuten)	11.
10. Vlees en poriën, vaak ook het oppervlak van hoed en steel snel en duidelijk blauw verkleurend	13.
11. Vlees slechts langzaam verkleurend; in de steelbasis duidelijk met rode puntjes	Blozende fluweelboleet, Xerocomus communis
11. Vlees niet of nauwelijks verkleurend; zonder rode puntjes	12.
12. Hoed bruin, soms donkerbruin, vaak met rode of olijf tinten, meestal snel en sterk openbarstend, waarbij het rode hoedvlees zichtbaar wordt; vlees wittig, meestal niet of nauwelijks blauw verkleurend; hoedhuid tot 500 µm dik en sterk geïncrusteerde, eindcellen overwegend cilindrisch; alleen (?) bij coniferen	Roodstelige fluweelboleet, Xerocomus chrysenteron
12. Hoed zeer donker roodbruin of purperbruin, in verse staat dof alsof het van een waslaagje is voorzien, niet of nauwelijks openbarstend; hoedhuid tot 250 µm dik en bestaande uit rondachtige elementen; eindcellen zijn relatief kort en breed, afgerond of torpedovormig en matig tot zwak geïncrusteerde; bij Beuk	Purperbruine fluweelboleet, Xerocomus pruinatus
13. Vlees in de steelvoet met hele kleine helder rode puntjes, die schaars tot talrijk kunnen zijn; sporen relatief breed, Q waarde < 2.5	14.
13. Vlees in de steelvoet zonder dergelijke rode puntjes; sporen relatief smal, Q waarde gemiddeld > 2.5	15.
14. Hoed en ten minste het onderste deel van de steel helder rood; alle delen meestal snel blauw verkleurend; vlees heldergeel	Rode boleet, Xerocomus rubellus
14. Hoed bruin tot geelbruin, meestal met een duidelijk roze inslag; vaak minder snel blauw verkleurend; vlees wittig tot bleek geel	Blozende fluweelboleet, Xerocomus communis
15. Hoed en steel rood tot donker wijnrood; hoedhuid bijna een epitheel met brede, bolvormige tot breed knotsvormige elementen	Wijnrode boleet, Xerocous ripariellus
15. Hoed bruin tot roodbruin; hoedhuid een trichoderm van cilindrische hyfen met torpedovormige tot knotsvormige elementen	16.
16. Hoed bruin, met of zonder rode tinten, sterk barstend en dan het rozerode vlees tonend; vlees, vooral in de steel, sterk blauw verkleurend; hoedvlees niet roze verkleurend bij doorsnijden; sporen gestreept (SEM)	Blauwvlekkende fluweelboleet, Xerocomus cisalpinus
16. Hoed aanvankelijk vrij donker bruin, spoedig een tamelijk lichte okerbruine kleur krijgend, meestal met een opvallend lichtere randzone; meestal niet of pas laat openbarstend; hoedvlees in een zone van ongeveer ½ cm rozerood verkleurend bij doorsnijden, blauw verkleuring meestal beperkt tot de zone boven de aanhechting van de buisjes en de top of het midden van de steel; sporen niet gestreept	Okerbruine fluweelboleet, Xerocomus bubalinus

In de gedrukte versie in Coolia 50(1). 2007 staat een fout in lid 13 van deze sleutel met betrekking tot de Q waarde van de sporen. Dat is hier verbeterd.

1. Parasitair groeiend op de Aardappelbovist

1. Niet parasitair groeiend

2.

2. Hoed kleverig bij vocht, glad bij droogte

2. Hoed droog en viltig

3.

3. Onderzijde van de hoed met plaatjesachtige structuren, die vaak anastomoseren

3. Onderzijde van hoed met buisjes

4.

5.

4. Steel nooit met ribben en lijsten die een schijnbaar netwerk vormen; hoed vaak sterk openbarstend; hoedhuid met incrustaties die niet oplossen in KOH; vlees meestal snel of langzaam blauw wordend in hoed en of steel, zelden helemaal niet verkleurend

8.

5. Hoed en steel tamelijk bleek okergeel tot okerbruin; poriën klein (<0.5 mm) en bleek, bruin wordend bij druk; steel nooit met een netwerk van wijd uitstaande ribben; sporen relatief klein en breed, Q 1.7- 2.3, vrijwel kleurloos en met slechts een zwak deukje boven de apiculus

6.

6. Vlees van de hoed en steel wittig; basaal mycelium geelachtig

6. Vlees van hoed en steel bleek tot intens geel; basaal mycelium wit of helder goudgeel

7. Basaal mycelium helder goudgeel; sporen relatief kort, Q-waarde gemiddeld kleiner dan 2.3 (niet bekend uit Nederland)

Xerocomus chrysonemus,

niet uit Nederland bekend

. Basaal mycelium wit; sporen langwerpiger, Q waarde groter dan 2.3

8. Sporen duidelijk afgeknot aan de top

9.

8. Sporen niet afgeknot aan de top

10.

.9. Hoed (en vaak ook steel) zonder rode tinten; sporen glad

9. Hoed en steel rood; sporen fijn gestreept

10. Vlees en poriën niet of zwak blauw verkleurend (langer dan drie minuten)

11.

10. Vlees en poriën, vaak ook het oppervlak van hoed en steel snel en duidelijk blauw verkleurend

13.

11. Vlees slechts langzaam verkleurend; in de steelbasis duidelijk met rode puntjes

11. Vlees niet of nauwelijks verkleurend; zonder rode puntjes

12.

13. Vlees in de steelvoet met hele kleine helder rode puntjes, die schaars tot talrijk kunnen zijn; sporen relatief breed, Q waarde < 2.5

14.

13. Vlees in de steelvoet zonder dergelijke rode puntjes; sporen relatief smal, Q waarde gemiddeld > 2.5

15.

14. Hoed en ten minste het onderste deel van de steel helder rood; alle delen meestal snel blauw verkleurend; vlees heldergeel

14. Hoed bruin tot geelbruin, meestal met een duidelijk roze inslag; vaak minder snel blauw verkleurend; vlees wittig tot bleek geel

15. Hoed en steel rood tot donker wijnrood; hoedhuid bijna een epitheel met brede, bolvormige tot breed knotsvormige elementen

15. Hoed bruin tot roodbruin; hoedhuid een trichoderm van cilindrische hyfen met torpedovormige tot knotsvormige elementen

16. Hoed bruin, met of zonder rode tinten, sterk barstend en dan het rozerode vlees tonend; vlees, vooral in de steel, sterk blauw verkleurend; hoedvlees niet roze verkleurend bij doorsnijden; sporen gestreept (SEM)